De inner critic: een drempel voor succesvol leiderschap

Je kent ‘m vast wel: dat stemmetje in je hoofd dat fluistert dat je geen fouten mag maken. Je presentatie nog niet goed genoeg is. Of dat je elkaar vooral niet aan moet spreken, omdat je anders je positie riskeert. Dat stemmetje heet de inner critic. Vooral als je leiding geeft in een complexe organisatie kan deze criticus een flinke belemmering zijn. Niet alleen voor jezelf, ook voor je team en zelfs de interne cultuur. Gelukkig valt er wat aan te doen.

Wat is de inner critic?

De inner critic kun je zien als het bekende engeltje en duiveltje op je schouder. Die je voortdurend dingen influisteren over wat je vooral wel en juist niet zou moeten doen. Hoewel de intentie is om je te beschermen, bijvoorbeeld tegen afwijzing of fouten, beperkt de inner critic je. Hij voorkomt dat je nieuwe stappen zet, houdt je in je comfortzone of zorgt ervoor dat je overdreven hard aan het werk gaat. Daardoor benut je niet je volledige potentieel. Dat kan weer leiden tot het uitstellen van cruciale beslissingen of het spaak lopen van innovatie. Hartstikke zonde, natuurlijk.

Innerlijke psychologische veiligheid staat onder druk

In complexe organisaties waar verandering cruciaal is, kan de inner critic je als leidinggevende flink in de weg zitten. Juist wanneer je lef en creativiteit nodig hebt, voedt de inner critic jouw angsten en vergroot potentiële risico’s. Het gevolg? Je speelt op safe, stelt beslissingen uit of schiet volledig door in alles perfect willen doen. Hij beperkt je al voordat de buitenwereld dat überhaupt kan doen. En het wrange is dat zijn oordeel over jou meestal veel harder is dan je omgeving ooit zou zijn. Wat het extra zuur maakt is dat hoe meer jij jezelf beperkt, hoe meer je anderen onbedoeld het verkeerde voorbeeld geeft. Net op het moment dat jij wilt voorleven hoe dat in zijn werk gaat, wijst de inner critic je op de risico’s van conflicten met je stakeholders, hoe oncomfortabel je teamleden worden van jouw kritische noot en dat je het zelf ook vreselijk vindt om op jouw tekortkomingen te worden gewezen. Waardoor je spannende gesprekken omzeilt, zo politiek correct wordt dat mensen je niet meer begrijpen en je eigen onzekerheden en fouten probeert te verbergen. Dat was precies niet de bedoeling.

Hoe ga je er mee om?

Herken je veel van het voorgaande? Je bent zeker niet de enige. Maar weet dat je het echt kunt veranderen. Het begint met bewustwording: herken wanneer het stemmetje opduikt, wat-ie tegen je zegt en wat dit bij jou teweeg brengt. Belangrijk is om te beseffen dat z’n boodschap niet altijd waar is. Start met kleine stappen om je inner critic uit te dagen, door bijvoorbeeld iets nieuws te proberen. Oefen in situaties waar niet veel van afhangt. Kijk wat er gebeurt als je ‘m aanhoort, maar vriendelijk bedankt voor z’n advies en je eigen plan trekt. Je zult zien dat de gevolgen vaak meevallen en dat je meer kunt dan je denkt. En dat heeft weer een kalmerend effect op het stemmetje.

Ontdek of de inner critic je organisatie in de tang heeft

Heeft je managementteam koudwatervrees als het gaat om verandering? Is innovatie hard nodig maar blijven mensen binnen de lijntjes kleuren? Wil iedereen een oprechte feedbackcultuur, maar spreekt niemand elkaar aan? Dan is de inner critic waarschijnlijk behoorlijk actief. Niet alleen bij werknemers, juist ook bij leidinggevenden – tot aan het hoogste niveau. Hoe actiever de inner critic binnen het leiderschap is, hoe minder ruimte de rest van de organisatie krijgt om te groeien. Voor iedereen geldt: zet de eerste stap door je bewust te worden van die kritische stem en durf kleine stappen te zetten om hem uit te dagen.

Kom je er zelf niet uit? Aarzel dan niet om onze hulp te vragen. Samen zorgen we dat je het beste uit jezelf en je werk haalt. Lees hoe je de complete versie van jezelf wordt.